Loading ...

Life & Law

RECENT NEWS

Legal Notice: When, Why, and How to Send It? – कायदेशीर नोटीस: कधी, का आणि कशी पाठवायची?

आपल्या दैनंदिन व्यवहारांमध्ये अनेक वेळा असे प्रसंग येतात जेव्हा एखाद्या व्यक्ती, संस्था किंवा कंपनीशी कायदेशीर प्रश्न निर्माण होतो. आपण थेट कोर्टात धाव घेण्याआधी, त्या व्यक्तीला आपल्या समस्येबाबत आधीच लेखी स्वरूपात कळवण्याची गरज असते. हीच प्रक्रिया म्हणजे कायदेशीर नोटीस (Legal Notice). ही नोटीस म्हणजे कोर्टाच्या बाहेरचा एक कायदेशीर इशारा असतो, जो भविष्यातील संभाव्य कायदेशीर कारवाईची पूर्वसूचना म्हणून दिला जातो.

कायदेशीर नोटीस पाठवणे म्हणजे फक्त एक औपचारिक प्रक्रिया नसून, ती एका संभाव्य वादाला संवादातून सोडवण्याचा कायदेशीर मार्ग देखील आहे. अनेक वेळा हे पहिले पाऊलच वाद मिटवण्यास मदत करते आणि वेळ, पैसा व मानसिक त्रास वाचवते.

या लेखाचा  उद्देश कायदेशीर नोटीस म्हणजे काय, ती कधी पाठवावी, का पाठवावी आणि ती पाठवण्याची प्रक्रिया काय आहे हे सोप्या भाषेत समजावून सांगणे हा आहे. 

कायदेशीर नोटीस म्हणजे काय? (What is a Legal Notice?)

कायदेशीर नोटीस ही एक अधिकृत लेखी सूचना असते जी एक व्यक्ती दुसऱ्या व्यक्तीला पाठवते, त्यात त्याने केलेल्या चुकीबद्दल माहिती दिली जाते आणि त्यावर उपाय करण्याची किंवा उत्तर देण्याची मागणी केली जाते. ह्या नोटीसमधून  समोरच्याला त्याच्या कृतींचा परिणाम कायदेशीर स्वरूपात होऊ शकतो, याची जाणीव करून दिली जाते.

कधी पाठवली जाते? (When to Send a Legal Notice?)

कायदेशीर नोटीस ही कोणत्याही कायदेशीर वादाला सुरुवात करण्याआधी पाठवली जाणारी एक महत्त्वाची पायरी असते. ही नोटीस पाठवण्यामागील उद्देश म्हणजे समोरच्या व्यक्तीस गैरवर्तणुकीबाबत इशारा देणे व त्यास सुधारण्याची संधी देणे. ही नोटीस खालील प्रकारच्या प्रसंगांमध्ये पाठवली जाते:

1. करारभंग (Breach of Contract):कोणताही व्यावसायिक किंवा वैयक्तिक करार झाला असेल आणि समोरच्याने त्या अटींचा भंग केला असेल (उदा. माल वेळेवर न पाठवणे, पैसे न देणे), तर त्याला कायदेशीर नोटीस पाठवता येते.

2. कर्जवसुली (Loan Recovery):जर कुणी तुमच्याकडून घेतलेले कर्ज वेळेत फेडले नाही किंवा सतत टाळाटाळ करत असेल, तर त्याला कायदेशीर नोटीस पाठवून रक्कम फेडण्याची मागणी करता येते.

3. कामगार व कर्मचारी वाद (Employment Disputes):एखाद्या कंपनीने एखाद्या कर्मचाऱ्याला चुकीच्या पद्धतीने काढले असेल किंवा पगार न दिला  नसेल, तर कायदेशीर नोटीस पाठवून त्याविरोधात कार्यवाही सुरू करता येते.

4. घटस्फोटआणि कौटुंबिक वाद (Divorce and Family Matters):घटस्फोट घेण्यापूर्वी, किंवा मालमत्तेचा वाद असेल, वारसाहक्काचा प्रश्न असेल, तर नोटीस पाठवून कायदेशीर प्रक्रिया सुरू केली जाते.

5. जमीन किंवा मालमत्ता वाद (Property Disputes):भाडेकरू भाडे देत नसेल, शेजारी अतिक्रमण करत असेल, विक्रेत्याने फसवणूक केली असेल, अशा प्रकरणांमध्येही कायदेशीर नोटीस दिली जाते.

6. मानहानीचे दावे (Defamation Cases):जर एखाद्या व्यक्तीने तुमची बदनामी केली असेल (उदा. सोशल मीडियावर खोटे आरोप केले), तर त्याला नोटीस पाठवून क्षमायाचना किंवा नुकसानभरपाईची मागणी करता येते.

का पाठवली जाते? (Why Send a Legal Notice?)

1. कायदेशीर हक्कांची जाणीव करून देण्यासाठी (To Assert Legal Rights):जेव्हा एखादी व्यक्ती किंवा संस्था तुमचे हक्क मोडते, तेव्हा कायदेशीर नोटीस पाठवून तुम्ही तुमचे हक्क कायद्यानुसार बजावत आहात, हे दाखवले जाते. ही नोटीस म्हणजे एक गंभीर इशारा असतो की, समोरील व्यक्तीने आपल्या वागणुकीत सुधारणा न केल्यास कोर्टाची कारवाई होऊ शकते.

2. वाद निपटवण्याची संधी देण्यासाठी (To Give a Chance for Resolution):कायदेशीर नोटीस पाठवली की प्रतिवादीला (ज्याला नोटीस पाठवली आहे त्याला) स्वतःचा पक्ष मांडण्याची, समजुतीने वाद मिटवण्याची किंवा चूक दुरुस्त करण्याची संधी मिळते. कोर्टाच्या वेळ, खर्च आणि मनस्ताप वाचवण्यासाठी वाद कोर्टाबाहेर मिटवणं अनेक वेळा फायदेशीर ठरतं.

3. पुरावा म्हणून (As a Legal Record/Evidence):कोणत्याही न्यायालयीन प्रक्रियेत नोटीस ही महत्त्वाचा दस्तऐवज ठरते. त्यातून दाखवता येते की तुम्ही कायद्यासोबत राहून आधीच संबंधित व्यक्तीला संधी दिली होती. त्यामुळे ती कोर्टात एक मजबूत आधार असतो.

4. समोरच्याला कायदेशीर कारवाईचा इशारा देण्यासाठी (To Warn of Imminent Legal Action):काही वेळा समोरच्याने वारंवार दुर्लक्ष केल्यानंतर कायदेशीर नोटीस त्याच्यावर दडपण टाकते. त्याला हे जाणवतं की, आता पुढचा टप्पा म्हणजे कोर्ट. त्यामुळे अनेक वेळा नोटीस मिळाल्यावर समोरची व्यक्ती लवकर उत्तर देते किंवा समजुतीला येते.

5. विवाद टाळण्यासाठी आणि संवाद सुरू करण्यासाठी (To Open Legal Communication):नोटीस हे एक औपचारिक संवादाचे साधन असते. यामध्ये स्पष्ट शब्दांत तुम्ही काय अपेक्षा करता, समोरच्याने काय केलं आणि काय दुरुस्ती हवी आहे हे लिहिलेले असते. त्यामुळे गैरसमज दूर होण्यास मदत होते.

कायदेशीर नोटीस पाठवण्याची प्रक्रिया (How to Send a Legal Notice?)

1. वकिलाची नेमणूक करा (Consult a Lawyer):

कायदेशीर नोटीस drafting करताना कायद्याच्या अटी, योग्य कलमे, वादाचे स्वरूप आणि भाषेचा वापर अत्यंत महत्त्वाचा असतो. त्यामुळे अनुभव असलेला वकील निवडणे ही पहिली आणि महत्त्वाची पायरी असते.अशा वेळी  www.asmlegalservices.in किंवा www.lifeandlaw.in द्वारे सदर लेख लिहिणाऱ्या ॲड. अब्दुल मुल्ला यांचा सल्ला घेणे महत्वपूर्ण ठरू शकते.

2. संबंधित सर्व माहिती गोळा करा (Collect All Relevant Information):

वादाचे संपूर्ण तपशील उदा. कराराचे दस्तऐवज, ई-मेल्स, व्यवहाराची तारीख, पैसे, चेक, फोन कॉलचे रेकॉर्ड, इत्यादी  एकत्र करून वकिलाला द्या. यावरून नोटीस तयार होते.

3. वकिलामार्फत नोटीस तयार करणे (Drafting the Notice):

वकील सर्व माहितीच्या आधारे कायदेशीर नोटीस तयार करतो. या नोटीसमध्ये खालील गोष्टी असतात:

  • तुमचं नाव व पत्ता (पाठवणाऱ्याचे)

  • समोरच्याचं नाव व पत्ता (ज्याला पाठवायचं आहे)

  • वादाचा तपशील व कायद्यानुसार कोणते हक्क भंगले आहेत

  • तुमची कायदेशीर मागणी

  • उत्तर देण्यासाठी दिलेला कालावधी (साधारणतः 15 दिवस)

  • पुढील कायदेशीर कारवाईचा इशारा

4. नोटीसची पडताळणी करा (Verify the Notice):

वकिलाकडून तयार झालेली नोटीस नीट वाचून, सर्व तथ्य आणि मागण्या योग्य आहेत का याची खात्री करा. चुकीची किंवा अपूर्ण माहिती दिल्यास त्याचा कायदेशीर फटका बसू शकतो.

5. रजिस्टर्ड पोस्ट किंवा कुरिअरद्वारे नोटीस पाठवा (Send via Registered Post/Courier):

नोटीस ही रजिस्टर्ड A.D. (Acknowledgement Due) पोस्ट, स्पीड पोस्ट किंवा कायदेशीर मान्य असलेल्या कुरिअरद्वारे पाठवली जाते. जेणेकरून पाठवल्याचा पुरावा राहतो.

6. पोस्टचा किंवा कुरिअरचा पुरावा जतन ठेवा (Preserve Proof of Delivery):

नोटीस पाठवल्यावर त्याचा कुरिअर रिसिप्ट किंवा पोस्टाचा A.D. कार्ड व्यवस्थित जतन ठेवा. ही नोंद नंतर कोर्टात महत्त्वाची ठरते.

7. प्रतीक्षा करा आणि पुढील पावले उचला (Wait and Proceed Accordingly):

नोटीस पाठवल्यानंतर समोरच्याकडून उत्तर येईपर्यंत प्रतीक्षा करा. उत्तर आलं तर वकिलाच्या सल्ल्याने पुढील पावले ठरवा. उत्तर न आल्यास कायदेशीर कारवाई सुरू करता येते  उदा. दिवाणी दावा, फौजदारी तक्रार, इ.

समारोप

कायदेशीर नोटीस ही वाद मिटवण्याची एक शांत, कायदेशीर आणि प्रभावी सुरुवात असते. ती पाठवल्याने समोरच्या पक्षाला आपल्या मागण्यांची स्पष्ट कल्पना दिली जाते आणि अनेकदा न्यायालयात न जाता वाद चर्चेने सुटू शकतो.

नोटीस योग्य पद्धतीने पाठवणे फार महत्त्वाचे असते. त्यामुळे कोणतीही कायदेशीर नोटीस पाठवण्याआधी अनुभवी वकिलाचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे, जेणेकरून तुमचे हक्क योग्य रीत्या सुरक्षित राहतील.अशा वेळी  www.asmlegalservices.in किंवा www.lifeandlaw.in द्वारे सदर लेख लिहिणाऱ्या ॲड. अब्दुल मुल्ला यांचा सल्ला घेणे महत्वपूर्ण ठरू शकते.

RECENT POSTS

CATEGORIES

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Life And Law Blogs

Life & law provides valuable insights by simplifying complex legal concepts and connecting them to real-life experiences …read more

Why I write

At Life & law, my mission is simple. to make the law accessible and empower people with knowledge to confidently face life’s challenges …read more

Copyright BlazeThemes. 2025