Trending
डिजिटल युगात ऑनलाइन खरेदी हे आपले जीवन अधिक सोयीस्कर आणि वेगवान बनवत आहे. मोबाईल आणि वेबसाइट्सच्या माध्यमातून काही सेकंदांतच हवी ती वस्तू घरी मागवता येते. मात्र, ऑनलाइन खरेदीसोबतच फसवणुकीच्या घटना देखील वाढत आहेत.
नकली उत्पादने, खोट्या ऑफर्स, पेमेंट फसवणूक आणि ऑर्डर दिल्यानंतरही वस्तू न मिळणे यासारख्या अनेक प्रकारच्या तक्रारी ग्राहकांकडून नोंदवल्या जात आहेत. त्यामुळे ऑनलाइन खरेदी करताना जागरूकता ठेवणे आणि कायदेशीर हक्कांची माहिती असणे अत्यंत महत्त्वाचे ठरते.
भारतात ग्राहक संरक्षण कायदा, २०१९ आणि सायबर गुन्हे कायदा ग्राहकांना ऑनलाइन फसवणुकीपासून संरक्षण देण्यासाठी विविध तरतुदी प्रदान करतात. ग्राहकांनी कोणत्याही व्यवहाराआधी वेबसाइटची सत्यता तपासणे, सुरक्षित पेमेंट गेटवेचा वापर करणे, आणि विक्रेत्याच्या रिव्ह्यूज व परतावा धोरणे नीट समजून घेणे आवश्यक आहे.
सुरक्षित खरेदीसाठी आवश्यक खबरदारी, फसवणुकीची लक्षणे ओळखण्याचे मार्ग आणि कायदेशीर संरक्षण उपलब्ध कसे आहे, याबद्दल या लेखात चर्चा केली आहे.
ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर अनेकदा मोठ्या ब्रँडची उत्पादने मोठ्या सवलतींसह विक्रीसाठी दाखवली जातात. मात्र, प्रत्यक्षात ग्राहकांना कमी दर्जाची किंवा बनावट उत्पादने मिळतात. काहीवेळा उत्पादने मूळ वर्णनापेक्षा वेगळी निघतात.
ई-कॉमर्स वेबसाइट्सवर आणि सोशल मीडियावर काहीवेळा अविश्वसनीय ऑफर्स दिसतात जसे की ७०-८०% सवलत. ग्राहक मोठ्या सवलतींना आकर्षित होऊन खरेदी करतात, मात्र त्यांना निकृष्ट किंवा वेगळे उत्पादन मिळते किंवा कधीच मिळत नाही.
काही वेबसाइट्स ग्राहकांकडून पैसे घेऊन ऑर्डर स्वीकारतात पण उत्पादने पाठवत नाहीत. ग्राहक अनेक दिवस वाट पाहतात, पण शेवटी ना उत्पादन मिळते ना पैसे परत मिळतात
काही बनावट वेबसाइट्स अधिकृत ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मसारख्या दिसण्यासाठी तयार केल्या जातात. ग्राहक या फसव्या वेबसाइट्सवर खरेदी करतात आणि त्यांचे पैसे गमावतात.
काहीवेळा ग्राहकांना खोट्या पेमेंट गेटवे किंवा फसव्या लिंकद्वारे पेमेंट करण्यास प्रवृत्त केले जाते, जिथे त्यांच्या कार्ड किंवा बँक खात्याची माहिती चोरली जाते आणि त्यांचे आर्थिक नुकसान होते.
काही ई-कॉमर्स कंपन्या ग्राहकांना परतावा आणि बदल सेवा देण्याचे आश्वासन देतात, पण प्रत्यक्षात ते पुरवले जात नाहीत. ग्राहक उत्पादन परत करू पाहतात, पण कंपनी तक्रारीकडे दुर्लक्ष करते किंवा चुकीचे कारण देऊन परतावा नाकारते.
काहीवेळा सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म आणि व्हॉट्सॲपवर आकर्षक ऑफर्स असलेल्या जाहिराती दाखवल्या जातात. ग्राहक लिंकवर क्लिक करून खरेदी करतात, पण प्रत्यक्षात त्यांना काहीही मिळत नाही किंवा आर्थिक नुकसान होते.
ऑनलाइन खरेदी करताना ग्राहकांना विविध प्रकारच्या फसवणुकीला सामोरे जावे लागू शकते. यासाठी काही प्रभावी उपाय आहेत ज्यामुळे ग्राहक आपल्या खरेदीसाठी सुरक्षित राहू शकतात:
खरेदी करण्यापूर्वी, नेहमी त्या वेबसाइट्सची खात्री करा ज्या अधिकृत आणि प्रसिद्ध असतात. अधिकृत आणि प्रमाणीकृत ई-कॉमर्स साइट्सवरच खरेदी करणे योग्य ठरते. यामुळे तुमची आर्थिक माहिती आणि व्यक्तिगत माहिती सुरक्षित राहते.
वेबसाइटवर प्रवेश करताना, URL च्या सुरूवातीला “https://” असावा. याचा अर्थ त्या वेबसाइटवर SSL (Secure Sockets Layer) सुरक्षा आहे, जे तुमच्या आर्थिक आणि वैयक्तिक माहितीचे संरक्षण करतात. जर URL मध्ये “http://” असले, तर ती साइट सुरक्षित नाही असं मानता येईल.
खरेदी करण्यापूर्वी, ग्राहकांचे पुनरावलोकन आणि रेटिंग्स तपासणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुम्हाला त्या विक्रेत्याबद्दलचा किंवा उत्पादनाबद्दलचा अनुभव कसा आहे, याची कल्पना मिळते. एखाद्या विक्रेत्याचे नकारात्मक पुनरावलोकन असल्यास, त्यावर लक्ष देऊन खरेदी टाळा.
पेमेंट करताना, कॅश ऑन डिलिव्हरी (COD) एक सुरक्षित पर्याय असू शकतो. यामुळे, तुम्हाला वस्तू मिळाल्यानंतरच पैसे दिले जातात. तसेच, सुरक्षित पेमेंट गेटवे (जसे की PayPal, UPI) चा वापर करणेही महत्त्वाचे आहे, कारण ते अधिकृत आहेत आणि तुमच्या आर्थिक व्यवहारांचे संरक्षण करतात.
जर एखादी वेबसाइट किंवा विक्रेता ५०%, ७०% किंवा त्याहून अधिक सवलतीची घोषणा करत असेल, तर त्यावर विश्वास ठेवणे धाडसाचे ठरू शकते. याप्रकारे जास्त सवलती देणारी वेबसाइट खरी नाही किंवा फसवणूक करणारी असू शकते. कमी किमतीत महागड्या वस्तू विकल्या जात आहेत का याची पुनरावलोकन करून तपासणी करा
ई-कॉमर्स साइट्सवरील नियम आणि शर्ती वाचणे खूप महत्त्वाचे आहे. तुम्ही खरेदी करत असलेल्या उत्पादकाच्या विक्रीच्या अटी आणि शर्ती तसेच त्यांची डिलिव्हरी धोरणं, रिटर्न पॉलिसी आणि इतर महत्त्वाच्या तपशिलांची माहिती मिळवणे आवश्यक आहे. यामुळे तुम्हाला फसवणुकीला सामोरे जावे लागणार नाही.
फिशिंग इमेल्स आणि स्पॅम मॅसेजेस ग्राहकांना भ्रमित करण्याचा एक सामान्य मार्ग आहे. अशा इमेल्स किंवा संदेशांमध्ये लिंक असू शकतात, ज्यावर क्लिक करून तुमच्या क्रेडिट कार्ड तपशील, बँक खाते माहिती किंवा लॉगिन क्रेडेन्शियल्स चोरले जाऊ शकतात. अशा इमेल्सना उत्तर देणे टाळा आणि त्या लिंकवर क्लिक करू नका.
ऑनलाइन खरेदी करतांना फसवणूक टाळण्यासाठी, ग्राहकांनी सतर्क राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विश्वसनीय आणि प्रमाणित प्लॅटफॉर्मवरच खरेदी केली पाहिजे, तसेच विक्रेत्याची माहिती तपासून सुरक्षित पेमेंट पद्धती वापरणे आवश्यक आहे.
खरेदी करतांना वेबसाइटच्या अटी आणि शर्ती काळजीपूर्वक वाचाव्यात, आणि आपल्या वैयक्तिक माहितीचे संरक्षण करण्यासाठी योग्य उपाययोजना कराव्यात. यामुळे फसवणुकीपासून बचाव होईल.
तुम्ही फसवणुकीचा शिकार झाल्यास, योग्य तक्रार प्रक्रियेचा वापर करून आणि वेळेवर संबंधित यंत्रणांशी संपर्क साधून, तुम्ही न्याय मिळवू शकता. ग्राहक म्हणून तुमचे हक्क समजून आणि कायदेशीर मार्गदर्शन घेत, तुम्ही ऑनलाइन खरेदीला सुरक्षित आणि आनंददायक अनुभव बनवू शकता.
Adv. Abdul Mulla (Mob. No. 937 007 2022) is a seasoned legal professional with over 18 years of experience in advocacy, specializing in diverse areas of law, including Real Estate and Property Law, Matrimonial and Divorce Matters, Litigation and Dispute Resolution, and Will and Succession Planning. read more….
Copyright BlazeThemes. 2025
