बौद्धिक संपदा हक्क (Intellectual Property Rights – IPR) हे शोध, तंत्रज्ञान, कला, साहित्य, आणि इतर सर्जनशील कार्यांसाठी कायदेशीर संरक्षण प्रदान करतात. हे हक्क नवकल्पनांना वाव देतात, त्यांना सुरक्षित ठेवतात आणि सर्जनशील व्यक्तींना त्यांच्या कार्याचे व्यावसायिक मूल्य मिळवून देतात. नवकल्पना म्हणजे कोणत्याही नवीन, सर्जनशील आणि उपयोगी कल्पना जी समाज किंवा उद्योगात बदल घडवून आणू शकते. या नवकल्पनांना बौद्धिक संपदा हक्कांच्या माध्यमातून संरक्षण मिळवून दिले जाते, ज्यामुळे त्यांना अनधिकृत वापरापासून आणि चोरीपासून वाचवता येते. 

जागतिक बौद्धिक संपदा दिन आपल्याला बौद्धिक संपदाचे महत्त्व आणि नवकल्पनांमध्ये तिच्या भूमिकेची जाणीव करून देतो. बौद्धिक संपदा हक्क सर्जनशीलतेला प्रोत्साहन देतात आणि व्यक्तींना त्यांच्या कामाचे आर्थिक फायदे मिळवण्याची संधी देतात. हे हक्क नवकल्पनांना सुरक्षित ठेवतात आणि त्यांच्यावर अनधिकृत वापर रोखतात, ज्यामुळे तंत्रज्ञान, कला आणि व्यवसाय क्षेत्रात प्रगती होत राहते.

ज्याप्रमाणे तंत्रज्ञान झपाट्याने बदलत आहे, त्याचप्रमाणे बौद्धिक संपदा हक्कांचे संरक्षण आणखी महत्त्वाचे झाले आहे. योग्य प्रकारे बौद्धिक संपदा हक्कांचे संरक्षण केल्यास सर्जनशील कार्यांना प्रोत्साहन मिळते आणि ते समाजासाठी फायदेशीर ठरते. जागतिक बौद्धिक संपदा दिनाच्या निमित्ताने आपण या हक्कांची महत्त्वता समजून त्यांची अंमलबजावणी सुनिश्चित केली पाहिजे.